Z chwilą otwarcia spadku spadkobiercy wchodzą łącznie w posiadanie całości masy spadkowej. Bardzo często spadek dziedziczony jest przez kilka osób. Każdy ze spadkobierców nabywa określony udział, tym samym stając się współwłaścicielem całego majątku spadkodawcy. Spadek w momencie dziedziczenie nie jest bowiem podzielony na poszczególne składniki majątku. Aby spadkobiercy zostali wyłącznymi właścicielami poszczególnych rzeczy wchodzących w skład spadku, należy przeprowadzić dział spadku.
Dział spadku jest faktycznym podziałem masy spadkowej pomiędzy spadkobiercami i zmierza do rozdysponowania rzeczy i praw wchodzących w skład spadku do majątku poszczególnych spadkobierców.
W ramach działu spadku dokonuje się ustalenia wartości składników majątku spadkodawcy. Wyróżniamy dwa sposoby przeprowadzenia działu spadku:
• umowny – możliwy jest wyłącznie wtedy, gdy istnieje zgodna wola spadkobierców zarówno co do dokonania działu spadku jak i sposobu jego dokonania.
• sądowy – dokonywany w sytuacji, kiedy zgodnej woli spadkobierców brak. Wniosek o dział spadku może skierować do sądu każdy ze współspadkobierców, jak i nabywca udziału w spadku oraz wierzyciel spadkobiercy – jeżeli dokonał zajęcia praw spadkowych w drodze egzekucji. Sąd w toku postępowania sądowego ustala zarówno skład majątku spadkowego jak i jego wartość. W celu określenia wartości składników masy spadkowej Sądy często korzystają z pomocy biegłych rzeczoznawców majątkowych.
Na skutek działu spadku przyznane poszczególnym spadkobiercom prawa majątkowe wchodzą do ich osobistych majątków. Zmienia się również odpowiedzialność za długi spadkowe. Każdy ze spadkobierców od tego momentu odpowiada za długi samodzielne, w wymiarze odpowiednim do przysługującego mu udziału. Przed dokonaniem działu spadku spadkobiercy muszą przeprowadzić postępowanie w sprawie stwierdzenia nabycia spadku lub uzyskać notarialne poświadczenie dziedziczenia.
